با انواع تصمیم گیریها آشنا شوید

در بحث انواع تصمیم گیری، مبانی گوناگونی وجود دارد. ما در اینجا انواع تصمیم گیری را با توجه به دو مبنا می آوریم؛ مبنای اول اینکه تصمیم شما در پاسخ به چه پرسشی گرفته می شود و مبنای دوم اینکه تصمیم در چه سطحی از سطوح تصمیم گیری است.
 

نگاه اول: تقسیم بر اساس آیا و کدام؟!

بنابر نگاه اول، اینکه تصمیم در پاسخ به چه سؤالی است؛ پاسخ به «آیا» یا پاسخ به «کدام»، دو نوع تصمیم از هم متمایز می شوند:

* تصمیم در پاسخ به «آیا» [1]

تصمیمی که پاسخ به پرسش «آری» یا «نه» است و پیش از اینکه ما به انتخاب از میان گزینه ها اقدام کنیم به کار می رود: آیا باید این ماشین را بخرم؟ آیا تابستان به مسافرت بروم؟

* تصمیم در پاسخ به «کدام» [2]
این نوع تصمیم ها دربردارنده انتخاب یک یا چند گزینه از میان مجموعه ای از احتمالات است؛ انتخابی که به میزان مطابقت با ملاک ها مبتنی است.

[1] Whether.
[2] Decisions which.
 

نگاه دوم: تقسیم براساس سطوح تصمیم گیری [1]

همه می توانیم تشخیص دهیم که برخی از تصمیم ها مهم تر از تصمیم های دیگر هستند؛ حال یا در تأثیرهای سریع یا در اهمیت بلند مدت شان. به عنوان روشی برای درک اهمیت یک تصمیم باید موقعیت تصمیم خود را در سه سطح زیر مشخص کنیم:
[1] Decision Levels.
 

[1]تصمیم های استراتژیک (راهبردی)

تصمیم های استراتژیک یا راهبردی به تصمیم هایی اطلاق می شود که در بالاترین سطح اهمیت قرار دارند. در اینجا یک تصمیم با جهت گیری عمومی، اهداف بلندمدت و ارزش ها و فلسفه زندگی شما سروکار دارد. این تصمیم ها کمترین ساختار را دارند و بیشتر ذهنی هستند. این تصمیم ها دارای مخاطره بوده و اطمینان نداشتن در آنها زیاد است؛ چرا که از سویی وقت عمل آنها به این زودی نیست و از سوی دیگر، در موضوعات دارای اهمیت گرفته می شوند؛ برای مثال، تصمیم درباره اینکه در زندگی به چه سمتی حرکت کنید، چه رشته ای را در تحصیل خود دنبال کنید و به انتخاب چه شغلی بپردازید، می توانند از جمله تصمیم های استراتژیک به شمار روند.
[1] Strategic.

تصمیم های تاکتیکی [1]

تصمیم های تاکتیکی حمایت کننده تصمیم های راهبردی هستند. این تصمیم ها دارای شعاع عملکرد و سطح اهمیت متوسط با پیامدهای متوسط اند؛ برای مثال، اگر شما رشته تحصیلی خاصی را انتخاب کردید حال باید تصمیم بگیرید کجا و در کدام دانشگاه این رشته را تحصیل کنید.
[1] Tactical.
 

تصمیم های عملیاتی: [1]

تصمیم هایی که برای پشتیبانی از تصمیم های تاکتیکی گرفته می شوند و اغلب به انرژی و تفکر کمتری نیاز دارند. این دسته از تصمیم ها، اغلب تصمیم های روزمره ما را تشکیل می دهند؛ برای مثال، اگر تصمیم تاکتیکی شما این باشد که تعدادی کتاب را در رشته ای خاص مطالعه کنید، حال باید تصمیم بگیرید که این کتاب ها را از کدام کتابفروشی تهیه کنید. این تصمیم ها به شدت مسیری روشن برای عمل دارند و به عبارتی ساختار عملیاتی دارند. پیامدهای این نوع تصمیم ها سریع و میان مدت و معمولاً کم هزینه هستند. پیامد منفی یک تصمیم بد در این سطح کم است؛ هر چند مجموعه تصمیم های بد یا ناهماهنگ در این سطح می تواند آسیب زننده باشد.

[1] Operational.
 

توجه به این نکته ضروری است که شما باید در هر یک از این سطوح دارای تصمیم باشید. اگر با بررسی تصمیم های خود متوجه شدید که همه فکر و برنامه های شما فقط در سطح عملیاتی هستند، احتمال اینکه شما به تفکر راهبردی به اندازه کافی بها نمی دهید وجود دارد و در نتیجه زندگی شما نوعی زندگی انفعالی و واکنش پذیر خواهد بود که در آن فقط به فشارهای محیط پاسخ می دهید و کنترلی بر زندگی، جهت گیری و اهداف کلی خود ندارید. اگر بالعکس تصمیم عملیاتی اندکی بگیرید، نخواهید توانست ایده ها و آرزوهای خود را جامه عمل بپوشانید و در نتیجه آنها در حد حرف و فکر باقی خواهند ماند.

برگرفته از کتاب بیا ت
 

بیشتر بخوانید :
ضوابط تصمیم گیری در سازمان
تصمیم گیری بعنوان یکی از مهارتهای مدیریتی
مهارت حل مسأله و تصمیم گیری